Ka mahi tahi mātou me ētahi atu momo wāhanga, tari hoki ki te tautoko i ngā rangatira whenua Māori ki te tūhono atu me te whakatutuki i ō rātou wawata mō ō rātou whenua.

  • He wāhanga whakahaere te Kooti Whenua Māori nō Te Tāhu o te Ture. Ka whakaratoa e te Tāhū ngā tautoko whakahaere waiwai katoa hei tautoko i ngā kooti o Aotearoa, tae atu ki ngā pūmanawa tangata me ngā pūtea, ngā rawa, ngā mōhiohio hangarau, ngā kaupapahere, me ētahi atu take e āwhina ana i te kooti ki te whakahaere i te ture.

    Haere ki paetukutuku a Te Tāhū o te Ture

  • Ko Te Puni Kōkiri te kaitohutohu kaupapahere matua a te Kāwanatanga mō te oranga me te whanaketanga Māori. E whakahaerehia ana e rātou Te Ture Whenua Māori 1993, te ture whakahaere i te whenua Māori, me te whakarato i te Ratonga Whenua Māori hei tautoko i ngā rangatira whenua Māori hei hōpara i ō rātou wawata me te whakatutuki i te kaha o ō rātou whenua.

    Te Ratonga Whenua Māori
    Ka taea e te Ratonga Whenua Māori te āwhina ngā rangatira whenua Māori kia āhei atu ki ngā mōhiohio mō ō rātou whenua, te hōpara i ō rātou wawata, te whakarite mahere mō te whanaketanga, ā, me te honohono me te takawaenga hononga ki ētahi atu whakahaere, tari hoki ka āwhina i a rātou me ā rātou mahere. Ka tutuki tēnei mā:

    • ngā kaitohutohu ā-rohe pūmau puta noa i Aotearoa e whakarato ana i ngā tautoko me ngā tohutohu ki ngā rangatira whenua Māori mō ngā tūmomo take whenua
    • ngā tūmomo utauta me ngā rauemi rerekē tae atu ki tana paetukutuku tupu.nz kei roto ko ngā mapi, ngā raraunga whakamahi whenua, ngā pepameka ka taea te tikiake, me ngā aratohu mō te hanga mahere pakihi, rautaki rānei hei whakamana i ngā whakatau tikanga a ngā rangatira whenua Māori me te tirotiro ara e pai ake ai te hono atu, te manaaki me te whakawhanake i ō rātou whenua
    • Te tautuhi i ngā whai wāhitanga pūtea pērā i Te Tahua Whenua Māori a Te Puni Kōkiri e āwhina ana i ngā rangatira whenua me ngā kaitiaki Māori ki te hōpara i te kaha o ō rātou whenua me te tūhura i ngā āhuatanga hei hāpai i te whakaputaranga, mā te whakapai ake me te whakatipu i ngā whakahaere onāianei, te whakaputa kētanga, te takatū rānei mō ngā kaupapa hou. Ka taea te tautoko ngā tūmomo mahi tae atu ki te mana whakahaere me te kaha whakahaerenga, ngā mahere rautaki, te whakarite mahere whakamahinga whenua, te whaihua me te waihanga pūtake kēhi arumoni.

    Haere ki te paetukutuku a Te Puni Kōkiri

  • Ka tohua te Kaitiaki Māori, i te maha o ngā wā, hei kaitiaki haepapa ki te whakahaere i ngā whenua korehere Māori me ētahi atu rawa mā ngā rangatira whenua. I ētahi wā, ka āhei anō te tohu i Kaitiaki Māori hei māngai ki te mahi i ētahi take whāiti, te mahi rānei mā ngā tarahiti me ngā kaitiaki.

    Ko Te Tumu Paeroa te whakahaere e tautoko ana i te Kaitiaki Māori ki te whakatutuki i ngā mahi ā-ture me ētahi atu mahi ture, kawenga, mahinga hoki. I tēnei wā, e whakahaerehia ana e te Kaitiaki Māori hei kaitiaki, hei māngai rānei ngā Tarahiti Whenua Māori me ētahi atu hinonga Māori tata ki te 1,800. He tata tēnei ki te hautoru kotahi o ngā Tarahiti Whenua Māori katoa.

    Ina tohua e te Kaitiaki Māori hei kaitiaki haepapa mō tētahi Tarahiti Whenua Māori, ka whakaratoa e mātou ngā tūmomo ratonga whānui e tautoko ana i ngā rangatira whenua me ngā kaitiaki, tae atu ki ēnei:

    • Te whakahaere tarahiti e ai ki te whakatau tarahiti
    • Te whakahaere me te takawaenga hui a ngā rangatira whenua, e mōhiotia ana ko ngā hui a ngā rangatira whenua
    • Te whakarato pūrongo me ngā mōhiohio mō te whakahaere i te tarahiti me te whenua ki ngā kaitiaki tohutohu me ngā rangatira whenua
    • Te tautuhi me te whakahaere mahi hei tiaki me te whakarei ake i te whenua 
    • Te whakahaere me te tohatoha pūtea tarahiti ki ngā rangatira whenua e hāngai ana ki te whakatau tarahiti
    • Te rīhi whenua mō te tarahiti
    • Ka mahi tahi me ngā rangatira whenua kia riro mā rātou e whakahaere ō rātou whenua.

    Haere ki te paetukutuku a Te Tumu Paeroa

  • Kei a Toitū Te Whenua ngā mōhiohio whenua me ngā wāhi e kapi ana i a Aotearoa whānui.

    E mahi tahi ana mātou me Toitū Te Whenua (LINZ) ki te whakarite kei te tika te hopu me te tautiaki i ngā mōhiohio mō ngā whenua Māori i roto i te pūnaha taitara me te rūri whenua o Aotearoa. 

    Haere ki te paetukutuku a Te Toitū Whenua

  • He tūmomo takuhe pūtea kei te whakahaerehia e Te Tari Taiwhenua e āhei atu ai pea ngā tarahiti whenua Māori. Arā, pērā i ngā kaupapa hapori me te pāpori, mō ngā marae, tuku ihotanga, ngā kaupapa taiao, ngā rangahau hauora me te hunga hauā.

    Mō ētahi atu mōhiohio mō ngā mahinga pūtea a Te Tari Taiwhenua, haere ki www.communitymatters.govt.nz

    Haere ki te paetukutuku a Te Tari Taiwhenua

  • He wāhanga hira tō MBIE mō te ahuahu me te whakarato kia kaha te ōhanga o Aotearoa mai i ngā pakihi, te whanaketanga ōhanga, te whai mahi me ngā pūkenga, te pūngao me ngā rawa whenua, te hekenga me te tāpoi me te pūtaiao me te hangarau.

    Mēnā kei te hāngai tētahi o ēnei take ki tā koutou mahere ko tō whānau mō te whai i te oranga mā te whenua, me whakapā atu pea ki a rātou.

    Haere ki te paetukutuku a Hīkina Whakatutuki

  • I tētahi wāhanga o tō hīkoi mō tō whenua, me whakatū me te whai hononga koe me te kaunihera i tō rohe kei reira tō whenua.

    Haere ki te paetukutuku a Ngā Kaunihera

  • E tuku tohutohu ana te paetukutuku a Te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi mō te toro i ngā pūrongo kerēme whenua Māori, tae atu ki ērā whenua he rangatira whenua koe, he kaipānga pea rānei.

    Haere ki Te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi

  • Herenga ā Nuku Aotearoa, the Outdoor Access Commission, is the Crown agency protecting and enhancing public access to the outdoors for everyone in New Zealand — walkers, mountain bikers, anglers, horse riders, landholders, trail runners and more.

    Herenga ā Nuku has a small team in Wellington and a network of regional field advisors. It is governed by an independent board.

    Visit the Herenga ā Nuku website