Ka uru ētahi tāngata hei kaipupuri whenua ina whakawhitia e tētahi whanaunga he whenua ki a rātou mā te koha, mā te hoko rānei. Ka 'tuku' te Kooti Whenua Māori i te pānga whenua mā tētahi ōta tuku. E tino mahia ana tēnei i waenga i ngā whanaunga tino tata.
Ki tēnei whārangi
Kei reira ngā momo pūtake ka kohaina, ka hokona rānei e te tangata tōna whenua, arā:
-
Me whai i ngā pānga kia āhei ai he whare, he nohoanga rānei
-
Hei āwhina ki te wehe i te whenua hei wāwāhanga i waenga i ngā kaipupuri whenua
-
Hei whakatenatena me te tohutohu haere i ngā kaipupuri whenua tamariki ake
-
Ka hiahia pea tētahi taratī whai pānga, hea rānei ki te whakawhiti i ērā ki tētahi tangata kei te āhei atu.
Ko te tono hei whakaoti māu kei runga i te āhuatanga mēnā ko te tangata e whakawhitia ana e koe ō pānga whenua, hea rānei ko te hunga e pai ana ki te whiwhi (PCA) ia.
Te whakawhiti whenua ki tētahi mema o te hunga e pai ana ki te whiwhi
Hei whakawhiti i ō whenua mā te koha, te hoko rānei ki tētahi mema o te hunga e pai ana ki te whiwhi me tono koe mō tētahi ōta tuku.
Mēnā kei te hoko koe i tō whenua, me rapu i te wāriu hei whakarite kei te tika te utu, hāunga mēnā kei te hokona e koe tētahi whanaunga. I tēnei āhuatanga, ka āhei koe ki te tono kia kaua e herea ki te rapu wāriu.
He pai noa iho ngā pānui reiti, ngā whakaurunga rānei mai i te rārangi wāriu a te kaunihera hei taunakitanga mō te whakatau i te wāriu o tō whenua. Engari, mēnā he nui te wāriu o te hokonga ka whakahau pea te Kooti kia whakahaerehia te rapu wāriu motuhake.
Te whakawhiti whenua ki tētahi tangata ehara i te mema o te hunga e pai ana ki te whiwhi
Hei whakawhiti i ō whenua mā te koha, te hoko rānei ki tētahi tangata ehara i te mema o te hunga e pai ana ki te whiwhi, me tono koe mō tētahi whakatau whakaū i te kaiwhakawātea whenua.
I mua i tō whakaae kia whakawhitia tō whenua ki tētahi i waho o te hunga e pai ana ki te whiwhi, me mātua whakaatu koe kua whakatakotoria atu e koe, i whakamātau rānei ki te whakatakoto i tētahi tukunga, ki ētahi atu kaipupuri whenua, tētahi nō te hunga e pai ana ki te whiwhi rānei. Tērā pea ko tētahi pānui i rō nūpepa o te takiwā kei reira te whenua, mā te tuku tonu rānei mā te mēra, īmēra rānei.
Te whakawhiti hea i roto i tētahi kaporeihana whenua
Mēnā e hiahia ana koe ki te hoko, te koha rānei i ō hea i roto i tētahi kaporeihana whenua, ā, kāore e taea e tētahi mema o te hunga e pai ana ki te whiwhi te tango, te hoko rānei ngā hea, ka taea kē e te kaporeihana whenua. Engari, me parepare whakamutunga tēnei.
Ngā raumei
Resources
Download printable versions of our resources about transferring Māori land.
